Vier rollen en drie valkuilen van een hoofd jeugdopleiding
Steeds meer amateurverenigingen werken met een Hoofd Jeugdopleiding (HJO) of een vergelijkbare functie zoals Technisch Jeudcoördinator (TJC). Naar aanleiding van recent onderzoek door NMC Bright volgt hier meer informatie over de rollen (en de valkuilen!) van deze opkomende functie. Hoe geeft een HJO of TJC invulling aan zijn of haar taken en verantwoordelijkheden?
Eerder hebben we een artikel geplaatst over HJO’s in het amateurvoetbal. Hierin werden het dienstverband en de verantwoordelijkheden aangestipt. Met dit artikel geven we meer aandacht aan de functie van HJO. We gaan in op de verschillende rollen die een HJO vervult in de jeugdopleiding en de valkuilen die daarmee gepaard gaan. Na twee seizoenen Kwaliteit & Performance Programma in samenwerking met de KNVB zijn meer dan 50 amateurverenigingen bezocht en geanalyseerd. Daaruit blijkt dat amateurverenigingen verschillend omgaan met het invullen van deze functie. Er zijn grofweg vier rollen die we zijn tegengekomen bij het invulling geven aan de functie HJO.
Coördinator
Een HJO organiseert en zorgt voor juiste randvoorwaarden om voor trainers en spelers. In de dagelijkse praktijk blijkt dat HJO’s een groot gedeelte van hun tijd bezig zijn met organisatie, logistiek, administratie en overige randvoorwaarden.
Docent
Een HJO is iemand die trainers beter maakt. Door het opleiden en begeleiden van trainers zorgt een HJO indirect voor een verbeterde ontwikkeling van spelers. Dit vraagt van een HJO het vermogen om voetbalinhoud over brengen aan trainers (doceren).
Beleidsbepaler
Een HJO ontwikkelt voetbaltechnisch beleid. Een HJO heeft vaak een voetbaltechnische opleiding gevolgd en relevante ervaring opgedaan. Dit maakt deze persoon een belangrijke spil in het ontwikkelen van voetbaltechnisch beleid.
Beleidsbewaker
Een HJO bewaakt het voetbaltechnisch beleid in de praktijk. Trainers worden begeleid volgens een gemeenschappelijke visie en er wordt gecontroleerd op gemaakte afspraken. Bijvoorbeeld: wordt de afgesproken speelwijze gehanteerd, krijgen spelers in de onderbouw gelijke speelminuten, wordt de ontwikkeling van spelers op de juiste manier gemonitord, etc.
Valkuilen
Afhankelijk van het takenpakket, de verantwoordelijkheden en de situatie bij de club kan een HJO een of meerdere rollen vervullen. Als er meerdere rollen gecombineerd moeten worden, zijn er echter een aantal valkuilen waar we de HJO snel zien instappen. En dat is jammer aangezien zijn functie hierdoor minder effectief wordt. We benoemen de drie meest voorkomende valkuilen.
- Brandjes blussen
Met het Kwaliteit & Performance Programma zijn we veelvuldig tegen gekomen dat HJO’s veel tijd kwijt zijn aan de rol van Coördinator. Logistieke, administratieve en organisatorische taken vragen veel tijd, en de HJO komt daardoor niet toe aan de uitvoering en/of verdieping van voetbaltechnisch beleid. Wanneer HJO’s voor het merendeel in deze rol bezig zijn, hebben clubs onvoldoende vermogen om met vrijwilligers de jeugdopleiding goed te organiseren. Het kan echter ook een bewuste keuze zijn om iemand aan te nemen die over organisatorische capaciteiten beschikt, omdat het past bij de fase waarin de club zich bevindt. De ervaring leert dat de eerste oorzaak het meest voorkomt. - Persoonsafhankelijk
Een veel geziene valkuil is dat een club zich heel afhankelijk maakt van een HJO als Beleidsbepaler. Een HJO die enthousiast aan de slag gaat met het uitwerken van een (persoonlijke) visie maar deze niet samen met mensen van de club opstelt of onvoldoende deelt, leidt ertoe dat een beperkt aantal personen zich de voetbalvisie heeft eigen gemaakt. Als de HJO vertrekt of zijn functie beëindigd, verdwijnt ook het ontwikkelde beleid. - Te druk
Ons onderzoek heeft aangetoond dat HJO’s een brede verantwoordelijkheid hebben. Daar komt een takenpakket bij wat veelal bestaat uit bovenstaande vier rollen, terwijl de functie parttime wordt ingevuld. Het gevolg hiervan is een te drukke HJO die slechts versnipperd aandacht kan geven.
Welke rol de HJO op zich neemt is afhankelijk van de situatie van de club. Het opgestelde functieprofiel van de HJO komt niet altijd overeen met de praktijk. Er is dan ook weinig eenduidigheid over de invulling van deze functie in Nederland. Clubs zijn het er echter massaal mee eens dat de HJO een kritische succesfactor is in het verbeteren van de jeugdopleiding. De vraag is of clubs het maximale uit de aanstelling van een HJO halen.
Mocht u hulp nodig hebben bij het vormgeven van de functie HJO in uw club, neem dan contact op met Nick Veenbrink via nveenbrink@nmcbright.nl.
Klik op de links voor meer informatie over het onderzoek naar vergoedingen voor trainers in het amateurvoetbal en hoofden jeugdopleiding.
Onderzoek trainersvergoedingen in het amateurvoetbal
Onderzoek hoofd jeugdopleiding in het amateurvoetbal